“Loja e madhe” e Rusisë për Kosovën
| |
dj_diamant | Date: Friday, 2007-10-26, 8:51 AM | Message # 1 |
Admin
Group: Administrators
Messages: 267
Status: Offline
| “Loja e madhe” e Rusisë për Kosovën Analistë të njohur e kanë cilë suarqëndriminePutinitpër Kosovënsi"pazarineri"dhe kanë parashikuar se rusët do ta shfrytëzojnë përsëri Serbinë, si monedhëpërkusurndërkombëtar. NëPerëndimjanë gjithnjë emë të shpeshta rastet kur qendra të ndryshme studimesh merren me statusin e Kosovës. Ato studiojnë elementëmendërthurjeserioze,në tëcilatijepetrëndësishumëemadheBallkanit, eveçanërishtKosovës si qendër e tij,sidomospër Rusinë. Kështu, siguria energjetike, domethënëfurnizimiiEvropësme naftë e gaz nga Bazeni i Kaspikut e AziaeMesmedhepërplasjadirekte e interesave të SHBA-ve, Rusisë e vendeve të tjera, rreth kontrollit të këtyrerezervavestrategjikedhekorridoreve të transportit, kanë qenë në qendër të vëmendjes së një rrethistudiuesishkanadezë. Njëriprej tyreështëMahdiDariusNazemroaja, bashkëpunëtor i Qendrës për GlobaliziminnëOtava,icilikabotuarnërevistën" GlobalResearch",artikullin" LojaemadhearrinnëMesdhe: Gazi,nafta,luftadhegjeopolitika". S tudiuesikanadezeshehpolitikën e tanishme ndërkombëtare, në kuadër të lindjes së një poli të ri gjeopolitik,përballëNATO-s.Aleancaere, rivaleeNATO-s,ecilakryesohetngaKina, RusiadheIrani pritet të përfshijë në perspektivë edhe vendetë tjera si India.Nazemroaja thotësenëskenëështënjëshpërndarjeseriozeefuqisëglobaledhese rezultati i ngjarjeve të tanishmedo të përcaktojë dominimin në gjithë shekullin21.Luftakryesorezhvillohet rreth ndërtimit të gazsjellësit të rinënkontrollinamerikan("Projekti Nabuko"), i cili duhet të anashkalojë territorin rus. Ky projekt strategjik energjetikdotë furnizojë me gaz blerësit e BE-së nëpërmjet Ballkanit.Nëkëtëvariant,rrugamë eshkurtërdotëkalontengaKosova. Sipas llogaritjeve të ekspertëve të përfshirënë"ProjektinNabuko",në këtë drejtim mund të transportohendyherëmëshumëgazngaBazeniiKaspikut, sesajanënëgjendje t'iofrojnërusëtEvropës,nëpërmjet kapacitetevetësajnëkëtëmoment. NëseK osovabëhetepavarur,besohet se nuk do të kishte pengesa, që një degë e rëndësishme e "Gazsjellësit Nabuko", nën kontrollin e SHBA-ve e NATO-s, të kalojë nga MaqedoniaeKosova,mëpasnëpër republikat ish-Jugosllave, për në Austri dhe Evropën Perëndimore. Pas vitit 1999, mund të arrihet në përfundimin se Rusia ka edhe shkaqe të tjera për të kundërshtuar shkëputjen e Kosovës, sepse kështu pengon ndërtimin e gazsjellësit konkurrentamerikan. Ethet diplomatike Një tezë të ngjashme ka paraqituredhestudiuesiinjohuramerikan NoamÇomski,nënjëintervistëpër gazetën"Danas"nëmarstëkëtijviti. Ipyeturpërmotiveteangazhimittë fort ëamerikanpërpavarësinëeKosovës, Çomskikathënë:"Nukjami sigurtë se presioni amerikan është ështëerëndësishmepërdyarsye:E para, është mundësia për një bazë të madhe ushtarake, ndërsa tjetra është mundësia e ndërtimit të naftësjellësit e gazsjellësit,qëdotë kalonte nëpër Kosovë ose në afërsi të saj.Ashtusijanësotgazsjellësitdhe naftësjellësit,dikurkanëqenëhekurudhat. Projekti i hekurudhës së Kosovës ka qenë mjaft prezent në Evropë në prag të Luftës së Parë Botërore.Atëherëkanëqenëdyprojekte, njëriprejtëcilëvenënkuptontendërtiminehekurudhësqëdotë lidhteVjenënmeLindjeneMesme, nëpërmjetSa nxhakuteKosovës. I dyti ka qenë projekti i hekurudhëssëDanubit, tëcilënRusiado takalontenëpërSerbi,nënjëdrejtim tëngjashëmmehekurudhënesotshme Bar-Beograd. Nazemroaja thotësetaniështëmomentiivërtetë historik, duke sqaruar se Samiti i DytëiShtetevetëKaspikutiorganizuarnëTeherandotëndryshojësituatëngjeopolitikeglobale. Aktiviteti diplomatik i zhvilluar në prag të takimittëpesështetevetëKaspikut (takimi iTeheranit,Rusisë,Azerba jxhanit, Kazakistanit, Turkmenistanit e Iranit), si vizita e shefes së diplomacisëamerikaneKondoleza Rajs dhe e Sekretarit amerikan të MbrojtjesRobertGejtsnëMoskëdhe bisedimet e shefit të Kremlinit PutinmekancelarengjermaneMerkel në Vizbaden, e vërteton këtë deklaratë. NëVizbaden projekti rusogjermanigazsjellësittëVeriut( Severni Potok), kaqenëtemëe rëndësishme e bisedimeve. Ai pritet të sjellë gaz përGjermaninëdhevendet e tjera evropiane nëpër detin Baltik, duke anashkaluar rrugën e deritanishme të transitit nëpër Ukrainë, Bjellorusi, Poloni, Sllovaki e Çeki.
|
|
| |
Era | Date: Friday, 2007-10-26, 4:29 PM | Message # 2 |
Lieutenant colonel
Group: Moderators
Messages: 134
Status: Offline
| Tërheqja gjeopolitike e Rusisë pas vitit 1989 përfundoi në 1991 me një «Brest Litovsk» faktik të ri, kur Rusia humbi në fillim vendet satelite të Europës Lindore dhe pastaj vendet periferike të perandorisë, republikat balltike, Ukrainën, Bjellorusinë dhe republikat kaukaziane, duke u tërhequr pas në kufijtë e vitit 1918, të cilat regjimi bolshevik i porsainstaluar u detyrua që t’i pranonte në kapitullimin e Brest-Litovsk-ut përballë Gjermanisë. Ajo që po ndodh me Rusinë e pas vitit 1991, është një deja vu e asaj që ka ndodhur me Rusinë e pas vitit 1918. Rusia sovjetike midis viteve 1918 dhe Luftës së Dytë Botërore erdhi duke u fuqizuar dhe, në një aleancë antigjermane me fuqitë perëndimore anglosakse, gradualisht i rifitoi jo vetëm territoret e humbura në dhe pas Luftës së Parë Botërore, por arriti të siguronte dhe një zonë influence në Europën Qendrore dhe Juglindore, të cilën carët nuk kishin mundur që ta siguronin dot kurrë. Por asimetria e politikës ruse të kohës së komunizmit ishte se ekspansioni territorial rus në kufijtë perëndimorë nuk ishte i shoqëruar me përfitime ekonomike për Rusinë, madje Rusia detyrohej të paguante për këto vende një çmim ekonomik, duke i furnizuar ato me naftë dhe lëndë të para të tjera, me çmime shumë më të ulëta se tregu botëror, pa përmendur këtu armët. Në këtë asimetri qëndron një nga arsyet themelore të shembjes së perandorisë sovjetike. Rusia postperandorake e pas vitit 1991, e liruar nga prangat e ekonomisë së planifikuar dhe nga barra e shpenzimeve për mbajtjen e një ushtrie të stërmadhe dhe për prodhimin gjigand të armatimeve, erdhi duke u fuqizuar, duke përfituar veçanërisht nga shitja e gazit dhe e naftës në një treg botëror ku çmimet e tyre kanë ardhur duke u rritur. Në mënyrë të natyrshme rifuqizimi i Rusisë do të çonte në rritjen e impaktit gjeopolitik të saj. Sot një Rusi e fuqizuar veçanërisht nga të ardhurat e mëdha që siguron nga shitja e gazit dhe e naftës, ndihet në gjendje t’i bëjë një sfidë gjeopolitike SHBA, në Ballkan dhe në Europën Qendrore. Ashpërsimi i qëndrimit rus për Kosovën ka ecur pari passu me ashpërsimin e qëndrimit rus ndaj vendeve të Europës Qendrore, Çekisë dhe Polonisë, të cilat morën nga Moska kërcënime në terma të pagabueshme, dhe të padëgjuara pas Luftës së Ftohtë, se pasi këto vende pranuan që të vendosin në territorin e tyre sistemet antiraketore amerikane, ato do të konsiderohen nga Moska si target, në kuadrin e strategjisë ushtarake ruse. Pra, Rusia ka filluar të ushtrojë një protagonizëm gjeopolitik të padëgjuar pas Luftës së Ftohtë. Tipari i ri i politikës ruse është se për herë të parë që pas vitit 1917, në politikën e Rusisë ka një simetri midis aspektit gjeopolitik dhe atij ekonomik, pasi Rusia e shikon rritjen e influencës së saj gjeopolitike si një mënyrë për të konsoliduar dhe zgjeruar tregjet e saj të gazit dhe të naftës. Në anën tjetër, Rusia, ekspansionin e saj në tregjet energjetike në ish-territoret perandorake në Perëndim dhe në Europën qendrore dhe në Ballkan e shikon si një mënyrë për të rritur influencën e saj gjeopolitike. Në këtë kontekst, Rusia e shikon me shqetësim dhe bezdi prirjen e SHBA për të pasur një prezencë të fortë në disa ish-territore sovjetike, posaçërisht në Ukrainë, republikat Balltike dhe Gjeorgji, si dhe në vendet ishsatelite të Rusisë në Europën Qendrore dhe në Ballkan. Në Moskë e kanë shumë të qartë se në rast se nuk do të ishte për prezencën amerikane në atë që dikur Donald Rumsfeld e quajti «Europa e Re» dhe që deri në përfundim të Luftës së Ftohtë ka qenë pjesë e territorit sovjetik, ose pjesë e zonës ruse të influencës të mbajtur nga ushtria sovjetike, influenca ruse në këto vende do të ishte shumë më e madhe se ç’është sot, duke qenë këto vende të detyruara që t’i nënshtroheshin diktatit të versionit të ri të një Pakti «Molotov-Ribentrop», me anë të së cilit Rusia dhe Gjermania, që sot janë më afër se kurrë në historinë e tyre, do të ndanin influencën e tyre në këto territore. SHBA nuk e shohin me kënaqësi bllokun ruso-gjerman prandaj, për ta relativizuar atë kanë përgatitur projektin gjeopolitik që tashmë njihet me emrin “Europa e Re” ku përfshihen vendet ish-komuniste, nga Deti Balltik në Detin Adriatik. Sot, në fjalorin politik ndërkombëtar me termin “Europa e Re” shenjohen ato vende ish-komuniste që, për arsye historike sigurie janë për marrëdhënie politike dhe ushtarake preferenciale me SHBA, ndërsa kërkojnë edhe të anëtarësohen në BE, gjë që pjesa më e madhe e tyre tashmë e ka arritur. Marrëdhëniet e tyre preferenciale politiko-ushtarake me SHBA vijnë për shkak se këto vende e shohin SHBA, si të vetmen fuqi të aftë dhe të besueshme për të garantuar sigurinë e tyre në kushtet kur ato gjenden të kapur si në një morsë midis dy gjigandëve, Rusisë dhe Gjermanisë, që historikisht janë marrë vesh për t’i ndarë dhe sunduar këto vende. BE ku politikisht dhe ushtarakisht dominojnë Franca dhe Gjermania nuk u jep garanci këtyre vendeve, pasi në kujtesën e tyre historike Gjermania është xhelati i tyre, ndërsa Franca është e lidhur me Marrëveshjen e Munich-ut. Aq më tepër është e dyshimtë për ta një Francë që është aleate e ngushtë me Gjermaninë, që sot është afruar përsëri me Rusinë. Historia është tepër e hidhur për t’ i bërë viktimat të besojnë se ajo nuk do të përsëritet më. Përndryshe vendet e “Europës së Re” e shohin aleancën me SHBA, të materializuar me futjen e këtyre vendeve në NATO, si një garanci për sigurinë e tyre nacionale. Vendet e “Europës së Re” besojnë tek SHBA edhe për shkak se SHBA kanë interes që “Europa e Re” të shërbejë si një tampon gjeopolitik proamerikan midis Rusisë dhe bllokut franko-gjerman. Këto vende besojnë se një garanci për sigurimin e tyre nacional e dhënë nga SHBA, është shumë më e besueshme dhe më e vlefshme se një garanci e dhënë BE. Nga ana tjetër SHBA kërkojnë t’ i bindin këto vende në vlerën e aleancës me SHBA. Tekefundit kjo qe dhe një nga synimet e fushatës amerikane kundër Serbisë për çlirimin e Kosovës. SHBA u tregoi këtyre vendeve se ato mund të ndërmarrin veprime luftarake edhe në Europë, çka bëri një përshtypje të thellë tek këto vende. Nga pikëpamja e skemës gjeopolitike amerikane të “Europës së Re”, Kosova dhe Republika e Shqipërisë janë një mbyllje e natyrshme në Adriatik e brezit të shteteve që fillon në Balltik. SHBA kanë interesa në Kosovë dhe në krejt hapësirën nacionale në të dy anët e kufirit, duke inkluduar dhe Republikën e Shqipërisë, në kuadrin e gjeopolitikës amerikane të Europës së Re. Fushata ushtarake e NATO-s kundër Serbisë, për të larguar Serbinë nga Kosova u bë me insistimin amerikan dhe një nga synimet e kësaj fushate ishte që të ndalonte afrimin e Francës dhe Gjermanisë me Rusinë, si dhe të shkaktonte një konflikt gjeopolitik mes tyre, duke qenë se Rusia ishte mbrojtëse e Serbisë, ndërsa Franca dhe Gjermania do të merrnin pjesë në fushatën kundër Serbisë si vende anëtare të NATO-s. Vendet europiane, anëtare të NATO-s, me përjashtim të Britanisë së Madhe, nuk kishin dëshirë të merrnin pjesë në fushatën ushtarake kundër Serbisë, por e bënë këtë gjë, për shkak se SHBA ua bënë të qartë se spastrimi etnik i Kosovës nga ana e Serbisë ishte vetëm fillimi i një procesi apokaliptik, që do të përhapej në Maqedoni, Shqipëri, Bullgari, Greqi, Rumani, Hungari, duke shkaktuar përmbytjen e Europës Perëndimore me disa «cunami» refugjatësh, që do të arrinin në dhjetëra milionë njerëz, dhe duke e detyruar Europën të bënte shpenzime gjigande për të kapërcyer megakrizën humanitare. Për këtë arsye Franca, Gjermani, Itali dhe vendet e tjera europiane anëtare të NATO-s i ndoqën SHBA dhe Britaninë e Madhe në luftën kundër Serbisë dhe u pajtuan me praninë ushtarake amerikane në Ballkan dhe ndoshta edhe në Europën Qendrore, duke i parë SHBA si frenues të kaosit, dhe duke e pranuar si të domosdoshme praninë ushtarake amerikane në Europën Juglindore dhe në atë Qendrore. Por fushata amerikane në Irak, në 2003, ndryshoi shumë realitete gjeopolitike të krijuara pas Luftës së Ftohtë dhe për herë të parë pas Luftës së Ftohtë, Parisi, Berlini dhe Moska u sintonizuan në një kor që denonconte atë që ata e quanin ambicie të shfrenuar amerikane për të sunduar botën. Tashmë ato ishin të një mendjeje se SHBA po tregonin prirjen të ishin krijues dhe rëndues të problemeve gjeopolitike dhe jo zgjidhës apo frenues të tyre. Këtu ndihmoi dhe shkallëzimi i debatit të brendshëm amerikan kundër vendimit të administratës së Bush për të ndërhyrë ushtarakisht në Irak. Në kontekstin e kundërshtimit të ndërhyrjes amerikane në Irak, për herë të parë nga Parisi dhe Berlini erdhën kritika të ashpra për vendet ish-komuniste të Europës Qendrore dhe Juglindore cilat atëherë ishin në prag të anëtarësimit në Bashkimin Europian dhe që në kundërvënien mes SHBA dhe Bashkimit Europian (Francës dhe Gjermanisë) mbi Irakun, zgjodhën të mbajnë anën e SHBA, duke çuar trupa në Irak. Në fakt, kundërshtimi që vinte kryesisht nga Parisi dhe Berlini ndaj këtyre vendeve europiane ish-komuniste, se ato e kërkonin prosperimin në Bruksel dhe sigurinë në Washington, ishte në fakt kundërshtim ndaj pranisë në rritje amerikane në Europën Qendrore dhe Juglindore, ku amerikanët kishin synim të zhvendosnin një pjesë të madhe të bazave ushtarake që gjatë Luftës së Ftohtë i kishin vendosur në Europën Perëndimore. Në këtë pikë, Franca dhe Gjermani e gjetën veten në të njëjtën linjë me Rusinë dhe madje bënë që Rusia të nxitet të shkallëzojë qëndrimin e saj kundër pranisë ushtarake të SHBA në ish-zonën e influencës ruse. Në këtë kontekst, Rusia e shikon Kosovën si një kartë gjeopolitike që po të luhet siç duhet mund të iniciojë një proces të dëbimit të SHBA nga Ballkani dhe Europa Qendrore, me përfitime gjeopolitike të mëdha për Moskën. Qëndrimi i tashëm i Rusisë për Kosovën nuk është thjesht një kortezi që Rusia i bën Serbisë nisur nga tradita e solidaritetit sllavo-ortodoks që ekziston mes dy vendeve. Kështu mund të ishte në kohën e fushatës ushtarake të NATO-s kundër Serbisë në vitin 1999, kur Rusia ndihej ende e dobët, dhe për më tepër kishte problemin e pazgjidhur të Çeçenisë. Sot Rusia ndihet shumë më e fuqishme, ndërsa SHBA është më e dobët në krahasim me ç’ishte në 1999, për shkak të angazhimit ushtarak problematik në Irak, si dhe për shkak të debatit të brendshëm për Irakun. Kur Rusia e kundërshton projekt-rezolutën e Këshillit të Sigurimit të OKB, të hartuar sipas Planit «Ahtisaari» për statusin e Kosovës, si dhe kur kërkon shtyrjen e paraqitjes së projekt-rezolutës, ajo nuk do që thjesht të përmbushë një detyrim ndaj Serbisë, por të përgatitë një situatë-kurth për SHBA. Vitin e ardhshëm në SHBA do të mbahen zgjedhjet presidenciale ku Iraku do të jetë pika kryesore e debatit mes republikanëve dhe demokratëve. Precedenti i Koresë dhe i Vietnamit tregon se administrata e partisë tjetër që vjen në pushtet në Shtëpinë e Bardhë, është tërhequr nga lufta e filluar nga administrata e një partisë paraardhëse. Nëse demokratët do të tërhiqen nga Iraku kur të vijnë në pushtet, siç kanë paralajmëruar, atëherë kjo gjë do të ulë shumë prirjen e SHBA për angazhime ushtarake jashtë vendit. Rusia dhe Serbia kalkulojnë që duke kërkuar shtyrjen e paraqitjes së projekt-rezolutës në Këshillin e Sigurimit, të fitojnë kohë shumë të çmuar, në mënyrë që çështja e Kosovës t’i mbetet trashëgim administratës së re amerikane, që me shumë gjasë do të jetë demokrate dhe e cila me shumë gjasë do t’i tërheqë trupat nga Iraku. Rusia dhe Serbia duket se planifikojnë që në këtë atmosferë, në Kosovë të krijohet një situatë e tillë që t’i detyrojë SHBA të tërheqin forcat e tyre ushtarake nga Kosova. Skenari i rastit më të keq mund të jetë ai libanez i vitit 1983, kur forcat amerikane dhe ato perëndimore u detyruan që të tërhiqen nga Libani pasi kundër tyre u bënë disa atentate terroriste që u shkaktuan shumë viktima atyre. Në të njëjtën mënyrë shërbimet sekrete serbe dhe ruse mund të inskenojnë atentate të tilla, të cilat t’u atribuohen terroristëve islamikë, ose madje të ndihmohen të tillë për t’u sjellë në rajon, në mënyrë që t’i kryejnë këto atentate. Në këtë situatë Rusia dhe Serbia kalkulojnë që Kosova të rikthehet nën kontrollin e Serbisë. Por nëse ndodh kjo do të jetë fjala për një proces të likuidimit të llogarive historike në Ballkan ku një aleancë serbo-greke do të ndajë dhe Shqipërinë, me alibinë e të qenit një shtet i dështuar, që krijon destabilizim për fqinjët. Tërheqja amerikane nga Kosova do të kishte si pasojë që në sytë e vendeve të Europës së Re, që e shohin SHBA si garantuese të sigurisë së tyre, mbi imazhin e SHBA të bjerë hija e Francës së Mynihut të vitit 1938, që gjithashtu ishte garante e sigurisë së tyre, por që i abandonoi në një moment delikat. Nëse SHBA do të detyrohen të tërhiqen nga Kosova, atëherë do të ulet vullneti i SHBA për prani të fuqishme në Europën e Re. Rusia dhe forcat antiamerikane në rajon dhe në Europën Qendrore do të marrin zemër për të ndërmarrë veprime të ngjashme, ose të tjera, që do t’ i largojnë SHBA nga krejt Europa e Re. Edhe në rast se Moska nuk arrin që me manovrat e saj të stimulojë tërheqjen amerikane nga Kosova, ajo synon që të përfitojë dhe nga shpallja e njëanshme e pavarësisë së Kosovës, me ndihmën e SHBA, pasi kjo do të inicionte një proces të ndryshimit të kufijve, në të cilin serbët dhe rusët do të përfitonin për të bashkuar territoret me shumicë ruse dhe serbe, që sot janë jashtë kufijve të Serbisë dhe Rusisë me Serbinë, përkatësisht Rusinë, duke përdorur precedentin e Kosovës si alibi. Kjo përbën një sfidë të re për SHBA, pasi qëllimi kryesor i SHBA me fushatën kundër Serbisë në 1999, nuk ka qenë çlirimi i Kosovës, dhe as krijimi i një shteti-xhuxh kosovar, por në analizë të fundit ka qenë margjinalizimi i aleatit kryesor të Rusisë në Ballkan, Serbisë, pa harruar këtu dhe Greqinë. Nëse procesi i ndryshimit të kufijve në Ballkan dhe më gjerë, në zonën mes Adriatikut, Dnjestrit dhe Kaukazit, përfundon me krijimin e një Serbie, Rusie, dhe ndoshta Greqie të zgjeruar, veç një Shqipërie dhe vendeve të tjera proamerikane të zmadhuar territorialisht, atëherë kjo do të përbëjë në perspektivë një potencial destruktiv gjeopolitik për interesat amerikane, duke konsideruar objektivat maksimaliste ruse. Kështu, Rusia mund ta humbë sensin e masës, duke luajtur me kartën e Kosovës dhe të bëjë që anglosaksët të detyrohen ta shohin atë si një kërcënim global shumë më serioz se ç’janë duke e parë tash, me të gjitha pasojat që sjell kjo gjë dhe që për Rusinë shfaqen në formën e fantazmes se Brest-Litovsk. Por një «Brest-Litovsk» i tretë do të jetë shumë më i keq se dy të parët. Nga Kastriot Myftaraj http://www.sot.com.al - Gazeta SOT Online
|
|
| |
|